Siirt'in Tarihi Mekanları ve Yerleri

Erzen Ören Yeri

Kurtalan ilçesinde, Bozhöyük köyü ile Gökdoğan köyü arasında geniş bir alanı kapsar Erzen ören yerinin Siirt’teki ilk yerleşim yerlerinden olduğuna dair bazı bulgular yapılan araştırmalarla ortaya çıkmıştır

Derzin Kalesi

Bizans Döneminden kalma oldukça sarp bir tepenin üzerinde inşa edilen kalede bulunan gözetleme kuleleri günümüze kadar varlıklarını koruyabilmişlerdir


İnce kaya (Kormas) Kalesi

Şirvan ilçesinin 10 km uzağında incekaya (Kormas) köyünde bulunan Bizanslılar dönemine ait kaledir Kale daha ziyade şatoyu andırmaktadır

İrun Kalesi
Şirvan ilçesinin 40 km kuzeyinde sarp dağların zirvesinde kurulmuştur Kalenin bulunduğu dağın eteğinden geçen nehirle yer altı tüneli ile bağlantısı bulunmaktadır

Şirvan (Küfre) Kalesi

İlçe merkezinin 4 km doğusunda, ilçenin adıyla anılan kaledir Doğal bir kayanın üzerinde mevki ye hâkim olarak yapılan kale bir kartal yuvasını andırmaktadır

Ulu Cami

Yapım tarihi kesin olarak bilinmeyen caminin Selçuklu Sultanlarından Muguziddin Mahmut tarafından 1129 (523 H) yılında onarılmıştır 1260 (658 H) yılında da Cizre hâkimi Selçuk Atabeylerinden El Mücahit İshak tarafından camiye ilaveler yaptırılmıştır

Cami minaresinin kaidesine yerleştirilmiş olup, halen cami içinde bulunan bir taşın üzerinde ‘’ Haza tarih-i Tecdidi binaii Camii Velminareti ibaresi altında ise Duacis-surun Limen Saa’’ yazısı okunmaktadır

Camiye ait sanat şaheseri minber ise 1933 yılında Ankara Etnografya müzesine nakledilmiştir

Cumhuriyet Camii

Yapım tarihi kesin olarak bilinmeyen Cami 1926 yılında onarılmış, Hıdrul Ahdar olan adı Cumhuriyet Camii olarak değiştirilmiştir

Camii kare planlı ve tek kubbelidir Mihrap ve minberde Rumi tezyinat madalyonlar bulunmaktadır

Veysel Karani Hz Türbesi

Baykan ilçesinin Ziyaret Beldesindedir Yörenin “Cas denilen harcıyla yapılıp Kubbe ile örtülmüş olan türbe, 1967 yılında yıktırılarak yerine yeni bir türbe yaptırılmıştır Veysel Karani türbesi ve külliyesi 2001 yılında Valilikçe restore edilerek modern bir görünüme kovuşturulmuştur Her yıl 16-17 Mayıs tarihlerinde Veysel Karaniyi anma etkinlikleri düzenlenmektedir

İbrahim Hakkı ve Hocası

İsmail Fakirullah Türbesi

Din ve astronomi bilgini olan İbrahim Hakkı’nın Hocası İsmail Fakirullah için 18yüzyılda yaptırdığı türbe Aydınlar ilçe merkezinde (Tillo) bulunmaktadır Bir büyük ve iki küçük kubbenin örttüğü iki oda ve bir hol ile kuleden ibaret olan türbenin asıl özelliği Aydınlar ilçesinin 3-4 km doğusundaki bir tepe üzerinde bulunan “Kalet-ül Ustad” denilen yığma taşlardan yapılmış olan ve duvarındaki 40x50 cm ebatlarındaki pencereden her yıl gece ve gündüzün eşit olduğu 21 Mart günü yeni doğan güneşin ilk ışınları türbe kulesinin penceresine vurarak kırılma suretiyle hocası İsmail Fakirullah Hzlerine ait sandukanın baş tarafını aydınlatmasıdır

Sultan Memduh Türbesi

Asıl adı Sultan Mahmut olan Sultan Memduh Hz Hicri 1174, Miladi 1761 yılında Aydınlar (Tillo) ilçesinde dünyaya gelmiştir Sultan Memduh’un 47000 beyitlik bir divanı bulunmaktadır Hicri 1263 Miladi 1847 yılında vefat etmiştir Aydınlar ilçesinde kendi adına yaptırılan türbede metfundur Türbe metal malzemelerden yapılmış olup, kapı ve kabirleri çevreleyen şebeklerinde yaptırana ait kitabeler bulunmaktadır

Şeyh Muhammed El Hazin Türbesi

Şeyh-ul Hazin, yer yer Siirt Merkez Ulu Camiinde vaaz ve nasihatlerde bulunmuş, bir seferinde ihlâs süresinin tefsiri üzerinde 40 gün vaazı nasihat ettiği söylenmektedir 1891 yılında vefat etmiştir Kendi köyü olan Dere yamaç (Fer saf) köyünde defnedilmiştir Türbenin son zamanlarda restorasyonu ve çevre düzenlemesi yapılmıştır

Cami ve Türbeler

Ulu Cami

Caminin yapılış tarihi belli değildir Mevcut bilgilere göre Selçuklu Sultanlarından Mugizüddin Mahmut tarafından Hicri 523, Miladi 1129 yılında onarım yapılmıştır Çinili Minare olarak anılan Ulu Caminin minaresi, tipik Selçuklu mimarisini yansıtmaktadır

Türbeler

Siirt'in Baykan İlçesine bağlı Ziyaret Beldesinde bulunan Veysel Karani Hz Türbesi ile Aydınlar İlçesinde bulunan İbrahim Hakkı Hz Türbesi İnanç Turizmi açısından önem arz etmektedir